Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2011

Guelewar : Το Πνεύμα της Γκάμπια.


Παρά το μικρό της μέγεθος (10.000 τ. χλμ.) η Γκάμπια είναι μια πολυπολιτισμική κοινωνία πολλών εθνοτικών ομάδων, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι κάτοικοι της να είναι πολύγλωσσοι, ενώ δεν είναι ασυνήθιστο κάποιοι να μιλούν 3 ή 4 τοπικές διαλέκτους. Είναι η άφιξη των Mandingo, Wollof, Fulbe, και των άλλων μεταναστών στην κοιλάδα του ποταμού Γκάμπια (1200 - 1800) και η σύναψη "μεικτών" φυλετικών γάμων (τα παιδιά των οποίων έπαιρναν την φυλετική ταυτότητα του πατέρα τους), που έφερε σαν αποτέλεσμα την υιοθέτηση των πρακτικών διαφορετικών πολιτισμών και την ειρηνική συμβίωση μεταξύ τους (σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε φυσικά και η μεγάλη Ισλαμική επιρροή, ώστε να μειωθούν οι όποιες φυλετικές τριβές).
Η Kora (αφρικανική άρπα), το Balafon (ένα είδος ξυλόφωνου) και οι ρυθμοί των τυμπάνων Sabar βρίσκονται στον πυρήνα της μουσικής παράδοσης της περιοχής και των τελετών της. Και θα ξαναβρεθούν στο επίκεντρο μιας μουσικής αναγέννησης, που θα λάβει χώρα στις αρχές της δεκαετίας του '70,  στην Γκάμπια και στην όμορη Σενεγάλη.
Η σύγχρονη μουσική της Γκάμπια εξελίχθηκε, μέσα στα πρώτα χρόνια της πολιτικής ανεξαρτησίας της, χάρη σε επιρροές τόσο από τη Λατινική Αμερική, όσο και από άλλες χώρες της περιοχής (όπως η μουσική του Κονγκό), αλλά και από τις μουσικές παραδόσεις των Fulas, Jolas, Wolofs και των άλλων εθνοτικών ομάδων που αποτελούν το "πληθυσμιακό μωσαϊκό" της χώρας. Δεν θα πρέπει ωστόσο να παραβλέψουμε και την επίδραση της βρετανικής pop και rock μουσικής σκηνής, καθώς η μικρή αυτή χώρα, προϊόν του αγγλογαλλικού ανταγωνισμού στην ευρύτερη περιοχή (υπήρξε Βρετανική αποικία μέχρι το 1965 και ανεξάρτητη Δημοκρατία από το 1970), δεν έπαψε ποτέ να ανήκει στο στέμμα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του '60 ένα από τα πρόσωπα που κυριαρχούν στα μουσικά πράγματα της χώρας είναι ο κιθαρίστας Bai Janha, γνωστός και ως "Sweet Fingers". Έχοντας υπάρξει δημιουργός των Black Stars Band και αργότερα των Whales Band θα βρεθεί, λίγα χρόνια αργότερα, να οδηγεί μία από τις σημαντικότερες Αφρικανικές μπάντες, τους Guelewar - Band of Banjoul.



Η ιστορία των Guelewar ξεκινάει στα τέλη περίπου του ΄60  από το συγκρότημα των Eagles, ένα γκρουπ που αποτέλεσε την μήτρα των όσων συνέβησαν στην συνέχεια. Όταν κάποια μέλη θα αποχωρήσουν από τους τελευταίους, για να δημιουργήσουν στην συνέχεια τους περιφημους Super Eagles, οι Bai Janha & John Campbell, μαζί με τον Sogie Sock (vocals) και υπό τη αιγίδα του επιχειρηματία και φωτογράφου Malick Secka, θα προχωρήσουν στην δημιουργία των Fabulous Eagles -μετέπειτα Supreme Eagles.

Ο "ανταγωνισμός" των 2 γκρουπ ( Super Eagles & Supreme Eagles) υπήρξε μεγάλος, πράγμα που θα οδηγήσει τον Janha να προσκαλέσει στην μπάντα τον Abdoulaye Ngom, γνωστό με το ψευδώνυμο Abdel  Kabir, μετά από μια συναυλία στον κινηματογράφο Odeon (όπου συνήθιζαν να παίζουν οι Supreme). O Laaye Ngom ήταν ένας εξαιρετικός Soul - R&B τραγουδιστής (με αναφορές στον Otis Redding) που στην συνέχεια εξελίχθηκε σε έναν εξίσου καλό κημπορντίστα και αυτό ήταν το διπλό καθήκον του στο γκρουπ από εδώ και πέρα. Λίγο αργότερα οι Supreme Eagles θα μετονομασθούν σε Alligators & Super Alligator. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στον Antouine Tabal, έναν Λιβανέζο φίλο του Bai Janha  και προστάτη των τεχνών στην Γκάμπια, που θα προσφέρει τα μέσα και τον χώρο που είχε ανάγκη το συγκρότημα. Το Bambo Night Club στην Serekunda (ιδιοκτησίας Tabal) θα γίνει το στέκι των Aligator, "εκτινάσσοντας" την δημοφιλία τους στα ύψη, ενώ παράλληλα  αρχίζουν να ενσωματώνουν στον ήχο τους αυθεντικά στοιχεία της μουσικής παράδοσης της ευρύτερης περιοχής



Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '70 θα αποδειχθούν καθοριστικά όσο αναφορά την δημιουργία και την επικράτηση μιας νέας μουσικής, με ξεκάθαρη Αφρικάνικη ταυτότητα, γνωστής ως AfroManding και της οποίας οι Super Aligator & οι Super Eagles υπήρξαν οι αδιαμφισβήτητοι πρωτοπόροι.Το 1970 οι Super Eagles δίνουν την τελευταία τους παράσταση στην Άκρα (Γκάνα), καθώς οι Badou Jobe (leader) & Paps Toure (τραγουδιστής) έχουν πάρει την συνειδητή απόφαση του τερματισμού της μπάντας στο απόγειο της δημοτικότητας της. Το 1973 θα προχωρήσουν στην δημιουργία των Ifang Bondi, της άλλης μεγάλης μουσικής ομάδας της Γκάμπια.( Υπάρχει ένα εξαιρετικό άρθρο του Φ.Τρούσα, για τους Ifang Bondi, δημοσιευμένο στο πολύ καλό blog του: Δισκορυχείον).


Ένα χρόνο νωρίτερα οι Aligators, αναζητώντας την αφρικάνικη "ταυτότητα" τους, θα μετασχηματιστούν στους Guelewar (Guele -war, που στην γλώσσα των Wolof σημαίνει τον "ευγενή πολεμιστή"), αναπτύσσοντας περαιτέρω τον AfroManding ήχο. Με ισχυρά κρουστά, προεξέχοντα πνευστά & πλήκτρα (moog synthesizers) και εξαιρετικές φωνητικές αρμονίες θα δομήσουν μια μοναδική "ψυχεδελική" μουσική και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για πολλούς μουσικούς σε Γκάμπια και Σενεγάλη. Βασικός συνθέτης και ενορχηστρωτής των Guelewar υπήρξε ο Bai, που σε συνεργασία με τον Laaye (στίχοι) έγραψαν το σύνολο των τραγουδιών του γκρουπ, αλλά δεν υπήρξε καμία ηχογράφηση εκείνα τα πρώτα 3 χρόνια (1972-75) λόγω της έλλειψης των κατάλληλων εγκαταστάσεων.
Γύρω στο 1974 θα προστεθεί στην ομάδα και ο Moussa Ngom (ξάδελφος του Laaye), που προερχόταν από οικογένεια griots και τραγουδούσε στην γλώσσα των Wolof. Κάπως έτσι τα φωνητικά του γκρουπ θα μπολιαστούν από την "μελαγχολία" των παραδοσιακών τραγουδιών των τελετών περιτομής, με τον Moussa να τραγουδάει στην Wolof και τον Laye στην αγγλική.



Με το τέλος αυτής της πρώτης περιόδου των Guelewar (72-75) ο Janha θα φύγει για λίγο διάστημα στην Αγγλία και όταν θα γυρίσει θα αποφασίσει να συνεργαστεί με τους Ifang Bondi. Έτσι ο Laaye Mgom, που επιθυμούσε την ανασυγκρότηση της μπάντας, θα προχωρήσει στον σχηματισμό των Guelewar II, μαζί με τον Moussa αλλά και μια πλειάδα έξοχων μουσικών. Μεταξύ αυτών οι: Laaye Sallah Ombor (T. Sax), Bass Lo Fara Biram (Alto Sax),Njok Malick Mike Njie (Bass), Moussa Njobdi Njie (Guitar), Adama Sallah Adu (Percussion) κλπ. Το νέο σχήμα θα περάσει 4 χρόνια περιοδεύοντας σε Γκάμπια, Σενεγάλη, Μαυριτανία και άλλες χώρες της Δυτικής Αφρικής, επηρεάζοντας σημαντικά μπάντες όπως οι Super Diamano, Super Etolie & Star Band.

Προς το τέλος της δεκαετίας του '70 οι Guelewar II αποφασίζουν να κάνουν ένα άλμπουμ, καταγράφοντας κάποια απο τα κομμάτια που έπαιζαν μέχρι το 1975 με τον Bai Janha. Από αυτήν την ηχογράφηση θα προκύψει το άλμπουμ "Sama Yaye Demna N'Darr" (υπάρχει εδώ). Ο Laaye δεν ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος από το αποτέλεσμα (αν και παραχώρησε τα δικαιώματα της ηχογράφησης για 2 χρόνια) και ξαναμπήκε στο στούντιο. Και πάλι φαίνεται να μην έμεινε ικανοποιημένος, ωστόσο κάποιος καταχράστηκε το υλικό των δεύτερων ηχογραφήσεων, από το οποίο και θα προκύψουν τα 3 επόμενα άλμπουμ.
Μεταξύ αυτών και το θρυλικό Tasito (υπάρχει  εδώ)!  Η δισκογραφία εδώ.
Η πρόσφατη συλλογή της Kindred Spirits (Touki Ba Banjul: Acid Trip From Banjul To Dakar) ανθολογεί ένα μεγάλο μέρος αυτών των ηχογραφήσεων.
  
Η μόνη "επίσημη" κυκλοφορία των Guelewar είναι αυτή που επανεκδόθηκε πρόσφατα από τον "δικό" μας Αδ. Καφετζή ( ιδρυτή του label Teranga Beat) και ηχογραφήθηκε ζωντανά στο Canari Club de Kaolack.
Πρόκειται για το "Halleli N'Dakarou" που πρωτοκυκλοφόρησε το 1982 σε 2 κασέτες
(Vol.1&2). Παρόλο που ο Laaye Mgom είναι αυτός που σχεδίασε και οργάνωσε το "project", μια βδομάδα πριν από το live θα φύγει για το Ελσίνκι, για λόγους καθαρά πολιτικούς (πιθανόν να έχουν να κάνουν με το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1981). Έτσι, ο Moussa είναι αυτός που θα ηγηθεί της 12μελούς μπάντα, η οποία θα παραμείνει μαζί για έναν ακόμα χρόνο.

Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, μια σειρά από σπουδαίους μουσικούς πέρασε από την "Ακαδημία" των Guelewar. Μερικούς από αυτούς τους προανέφερα. Τόσο για αυτούς όσο και για κάποιους άλλους (που οι πληροφορίες είναι πενιχρές)  μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα The Daily Observer, απ' όπου άλλωστε πήρα αρκετά από τα στοιχεία που παραθέτω (επίσης ένα σημαντικό κομμάτι των πληροφοριών προήλθε από το "Press Release" της κυκλοφορίας του Halleli N'Dakarou).



Ενδεικτικά να αναφέρω ότι: Ο Moussa μετακόμισε στην Σενεγάλη και εκεί εντάχθηκε στους Super Diamono το 1985. Ο Laaye, γνωστός και ως Abdel Kabir, συνεχίζει, απ' ότι φαίνεται, να έχει μια σημαντική παρουσία στην Γκάμπια.  Ο Bai Janha, μετά την "περιπέτεια" του με τους Ifang Bondi, θα δημιουργήσει τους Tambato και στα τέλη της δεκαετίας του '80  θα σχηματίσει τους Karantaba International Band, για τους οποίους αναμένουμε περισσότερα στην επόμενη κυκλοφορία του Teranga Beat.....

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου