Orchestre du Bawobab - N'Wolof - Laye M'Boup

Αυτές τις ημέρες ξαναβρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής μου το άλμπουμ "N'Wolof" (Live) των Orchestra Baobab (Orchestre du Bawobad).
Πρόκειται περισσότερο για μια συλλογή που περιλαμβάνει μερικές από τις ηχογραφήσεις των πρώτων ημερών (κάποιες ανέκδοτες), ρίχνοντας φως σε αυτήν την, σχετικά άγνωστη, περίοδο του γκρουπ (1971-72). Κυκλοφόρησε από την Dakar Sounds το 1998 (Dakar Sounds Vol 7). Τα κομμάτια είναι ηχογραφημένα ζωντανά (χωρίς κοινό), στο club Baobab στο Ντακάρ, με τα περισσότερα να έχουν γραφτεί από τον Griot τραγουδιστή  Laye M'Boup, ο οποίος ερμηνεύει και κάποια απ' αυτά.
Όπως μαρτυρά και ο τίτλος της έκδοσης, πέρα από οτιδήποτε άλλο, το κύριο ενδιαφέρον της βρίσκεται στην χρήση της γλώσσας Wolof στο τραγούδι.
Και το ενδιαφέρον γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν αναλογιστούμε ότι πρώτοι οι Baobab επιχείρησαν κάτι τέτοιο. Να παντρέψουν δηλαδή την Αφροκουβανέζικη μουσική κουλτούρα με τις αρχαίες παραδόσεις των Griots. Έριξαν με αυτό τον τρόπο τον σπόρο του mbalax, παρόλο που οι ίδιοι δεν υπήρξαν ποτέ ένα mbalax γκρουπ. Ως ένα βαθμό επηρεάστηκαν περισσότερο απο τις φωνητικές αρμονίες της περιοχής του Casamance (νότια της Γκάμπια), απ' όπου και κάποια μέλη της μπάντας και λιγότερο απο τους ρυθμούς της ενδοχώρας.
Χαρακτηριστικό κομμάτι του άλμπουμ είναι η πένθιμη μπαλάντα "Aduna Jarul Naawo" που αργότερα τυπώθηκε ως "Dee Moo Woo" και ερμηνεύεται από τον Ndiouga Dieng.



( Θα ήθελα να ανοίξω μια παρένθεση εδώ για να πω ότι η χρήση των Wolof  στην Σενεγαλέζικη μουσική  έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία του mbalax. Μέχρι τότε τα "σπασμένα" Ισπανικά (τα οποία δεν καταλάβαιναν οι περισσότεροι) ήταν κυρίως η γλώσσα που τραγουδιόντουσαν τα Latin τραγούδια. Ήταν όμως η εισαγωγή των Sabar και των άλλων παραδοσιακών κρουστών , που αντικατέστησαν σταδιακά τις timbales και τα congas, αυτή που έδωσε την μεγάλη ώθηση. Ως προς αυτό οι Baobab παρέμειναν πιστοί θεματοφύλακες της AfroCuban παράδοσης, πηγαίνοντας την ωστόσο αρκετά μακρύτερα.)

Κεντρικό πρόσωπο εδώ (και πρωταγωνιστής του παραπάνω εγχειρήματος) δεν είναι άλλος από τον Laye M'Boup (που προανέφερα), ο πρώτος Σενεγαλέζος που τραγούδησε αστική μουσική στην μητρική του γλώσσα,"εξαφρικανίζοντας" (Africanisation) τρόπο τινά την μουσική της πατρίδας του.

Πρωτοπόρος, εξαιρετικός τραγουδιστής, συνθέτης & συγγραφέας και έχοντας υπηρετήσει την παραδοσιακή μουσική στην Ensemble lyrique traditionnel, αποτέλεσε & αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς σύγχρονους & νεώτερους του. Στην σύντομη ζωή του (βρήκε τραγικό θάνατο στις 23 Ιουνίου 1975, σε αυτοκινητιστικό ατύχημα στα 38 του χρόνια) υπήρξε βασικό στέλεχος των Baobab της πρώτης περιόδου, συνθέτοντας και ερμηνεύοντας μερικά από τα ομορφότερα τραγούδια τους.
"..Ήταν ο τρόπος που τραγουδούσε στην γλώσσα των Griots, που σε συνδυασμό με το "σεξαπίλ" του, σίγουρα προσέφερε αρκετά στην δημοτικότητα των Baobab, κυρίως μεταξύ των γυναικών.." αναφέρει σε μια συνέντευξη του ο Balla Sidibe
( τραγουδιστής & κρουστός στην μπάντα).
Το κομμάτι του: "Nijaay" ή  "Nidiaye" ή "Ν'Diaye", έτσι όπως το ερμηνεύει συγκλονιστικά ο ίδιος (περιέχεται στο "N'Wolof") , είναι ένα από τα πιο "πολυεκτελεσμένα" τραγούδια της Σενεγάλης και δεν λείπει σχεδόν ποτέ από τα live των Baobab. Είναι ένα τραγούδι, "στοιχειωμένο" από την προσωπική εμπειρία του Laye & που αναφέρεται στις χαρές και τις ευθύνες του γάμου. Η συγκεκριμένη εκτέλεση  δεν υπάρχει σε κάποιο επίσημο άλμπουμ των Baobab και είναι "χαράς ευαγγέλια",  μιας και εδώ εκτός του Laye μπορείτε να απολαύσετε και  ένα εξαιρετικό σόλο του Barthélémy Atisso, που δεν υπάρχει στο άλμπουμ του 1972.

Το "Lamine Gey" ή "Lamine Guèye" είναι επίσης άλλο ένα δημοφιλές τραγούδι του Laye, που περιλαμβάνεται στο άλμπουμ, και αναφέρεται στον μεγάλο πολιτικό της Σενεγάλης Lamine Guèye (1981-1968), που υπήρξε ο πρώτος μαύρος δικηγόρος στην Γαλλική Δυτ. Αφρική, την περίοδο της αποικιοκρατίας, και ιδρυτής του PSS
(Σοσιαλιστικό Κόμμα Σενεγάλης).