Guelewar : Το Πνεύμα της Γκάμπια.

Παρά το μικρό της μέγεθος (10.000 τ. χλμ.) η Γκάμπια είναι μια πολυπολιτισμική κοινωνία πολλών εθνοτικών ομάδων, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι κάτοικοι της να είναι πολύγλωσσοι, ενώ δεν είναι ασυνήθιστο κάποιοι να μιλούν 3 ή 4 τοπικές διαλέκτους. Είναι η άφιξη των Mandingo, Wollof, Fulbe, και των άλλων μεταναστών στην κοιλάδα του ποταμού Γκάμπια (1200 - 1800) και η σύναψη "μεικτών" φυλετικών γάμων (τα παιδιά των οποίων έπαιρναν την φυλετική ταυτότητα του πατέρα τους), που έφερε σαν αποτέλεσμα την υιοθέτηση των πρακτικών διαφορετικών πολιτισμών και την ειρηνική συμβίωση μεταξύ τους (σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε φυσικά και η μεγάλη Ισλαμική επιρροή, ώστε να μειωθούν οι όποιες φυλετικές τριβές).

Η Kora (αφρικανική άρπα), το Balafon (ένα είδος ξυλόφωνου) και οι ρυθμοί των τυμπάνων Sabar βρίσκονται στον πυρήνα της μουσικής παράδοσης της περιοχής και των τελετών της. Και θα ξαναβρεθούν στο επίκεντρο μιας μουσικής αναγέννησης, που θα λάβει χώρα στις αρχές της δεκαετίας του '70,  στην Γκάμπια και στην όμορη Σενεγάλη.
Η σύγχρονη μουσική της Γκάμπια εξελίχθηκε, μέσα στα πρώτα χρόνια της πολιτικής ανεξαρτησίας της, χάρη σε επιρροές τόσο από τη Λατινική Αμερική, όσο και από άλλες χώρες της περιοχής (όπως η μουσική του Κονγκό), αλλά και από τις μουσικές παραδόσεις των Fulas, Jolas, Wolofs και των άλλων εθνοτικών ομάδων που αποτελούν το "πληθυσμιακό μωσαϊκό" της χώρας. Δεν θα πρέπει ωστόσο να παραβλέψουμε και την επίδραση της βρετανικής pop και rock μουσικής σκηνής, καθώς η μικρή αυτή χώρα, προϊόν του αγγλογαλλικού ανταγωνισμού στην ευρύτερη περιοχή (υπήρξε Βρετανική αποικία μέχρι το 1965 και ανεξάρτητη Δημοκρατία από το 1970), δεν έπαψε ποτέ να ανήκει στο στέμμα.

Από τα μέσα της δεκαετίας του '60 ένα από τα πρόσωπα που κυριαρχούν στα μουσικά πράγματα της χώρας είναι ο κιθαρίστας Bai Janha, γνωστός και ως "Sweet Fingers". Έχοντας υπάρξει δημιουργός των Black Stars Band και αργότερα των Whales Band θα βρεθεί, λίγα χρόνια αργότερα, να οδηγεί μία από τις σημαντικότερες Αφρικανικές μπάντες, τους Guelewar - Band of Banjoul.

Η ιστορία των Guelewar ξεκινάει στα τέλη περίπου του ΄60  από το συγκρότημα των Eagles, ένα γκρουπ που αποτέλεσε την μήτρα των όσων συνέβησαν στην συνέχεια. Όταν κάποια μέλη θα αποχωρήσουν από τους τελευταίους, για να δημιουργήσουν στην συνέχεια τους περιφημους Super Eagles, οι Bai Janha & John Campbell, μαζί με τον Sogie Sock (vocals) και υπό τη αιγίδα του επιχειρηματία και φωτογράφου Malick Secka, θα προχωρήσουν στην δημιουργία των Fabulous Eagles -μετέπειτα Supreme Eagles.

Ο "ανταγωνισμός" των 2 γκρουπ ( Super Eagles & Supreme Eagles) υπήρξε μεγάλος, πράγμα που θα οδηγήσει τον Janha να προσκαλέσει στην μπάντα τον Abdoulaye Ngom, γνωστό με το ψευδώνυμο Abdel  Kabir, μετά από μια συναυλία στον κινηματογράφο Odeon (όπου συνήθιζαν να παίζουν οι Supreme). O Laaye Ngom ήταν ένας εξαιρετικός Soul - R&B τραγουδιστής (με αναφορές στον Otis Redding) που στην συνέχεια εξελίχθηκε σε έναν εξίσου καλό κημπορντίστα και αυτό ήταν το διπλό καθήκον του στο γκρουπ από εδώ και πέρα. Λίγο αργότερα οι Supreme Eagles θα μετονομασθούν σε Alligators & Super Alligator. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στον Antouine Tabal, έναν Λιβανέζο φίλο του Bai Janha  και προστάτη των τεχνών στην Γκάμπια, που θα προσφέρει τα μέσα και τον χώρο που είχε ανάγκη το συγκρότημα. Το Bambo Night Club στην Serekunda (ιδιοκτησίας Tabal) θα γίνει το στέκι των Aligator, "εκτινάσσοντας" την δημοφιλία τους στα ύψη, ενώ παράλληλα  αρχίζουν να ενσωματώνουν στον ήχο τους αυθεντικά στοιχεία της μουσικής παράδοσης της ευρύτερης περιοχής



Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '70 θα αποδειχθούν καθοριστικά όσο αναφορά την δημιουργία και την επικράτηση μιας νέας μουσικής, με ξεκάθαρη Αφρικάνικη ταυτότητα, γνωστής ως AfroManding και της οποίας οι Super Aligator & οι Super Eagles υπήρξαν οι αδιαμφισβήτητοι πρωτοπόροι.Το 1970 οι Super Eagles δίνουν την τελευταία τους παράσταση στην Άκρα (Γκάνα), καθώς οι Badou Jobe (leader) & Paps Toure (τραγουδιστής) έχουν πάρει την συνειδητή απόφαση του τερματισμού της μπάντας στο απόγειο της δημοτικότητας της. Το 1973 θα προχωρήσουν στην δημιουργία των Ifang Bondi, της άλλης μεγάλης μουσικής ομάδας της Γκάμπια.( Υπάρχει ένα εξαιρετικό άρθρο του Φ.Τρούσα, για τους Ifang Bondi, δημοσιευμένο στο πολύ καλό blog του: Δισκορυχείον).

Ένα χρόνο νωρίτερα οι Aligators, αναζητώντας την αφρικάνικη "ταυτότητα" τους, θα μετασχηματιστούν στους Guelewar (Guele -war, που στην γλώσσα των Wolof σημαίνει τον "ευγενή πολεμιστή"), αναπτύσσοντας περαιτέρω τον AfroManding ήχο. Με ισχυρά κρουστά, προεξέχοντα πνευστά & πλήκτρα (moog synthesizers) και εξαιρετικές φωνητικές αρμονίες θα δομήσουν μια μοναδική "ψυχεδελική" μουσική και θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για πολλούς μουσικούς σε Γκάμπια και Σενεγάλη. Βασικός συνθέτης και ενορχηστρωτής των Guelewar υπήρξε ο Bai, που σε συνεργασία με τον Laaye (στίχοι) έγραψαν το σύνολο των τραγουδιών του γκρουπ, αλλά δεν υπήρξε καμία ηχογράφηση εκείνα τα πρώτα 3 χρόνια (1972-75) λόγω της έλλειψης των κατάλληλων εγκαταστάσεων.
Γύρω στο 1974 θα προστεθεί στην ομάδα και ο Moussa Ngom (ξάδελφος του Laaye), που προερχόταν από οικογένεια griots και τραγουδούσε στην γλώσσα των Wolof. Κάπως έτσι τα φωνητικά του γκρουπ θα μπολιαστούν από την "μελαγχολία" των παραδοσιακών τραγουδιών των τελετών περιτομής, με τον Moussa να τραγουδάει στην Wolof και τον Laye στην αγγλική.



Με το τέλος αυτής της πρώτης περιόδου των Guelewar (72-75) ο Janha θα φύγει για λίγο διάστημα στην Αγγλία και όταν θα γυρίσει θα αποφασίσει να συνεργαστεί με τους Ifang Bondi. Έτσι ο Laaye Mgom, που επιθυμούσε την ανασυγκρότηση της μπάντας, θα προχωρήσει στον σχηματισμό των Guelewar II, μαζί με τον Moussa αλλά και μια πλειάδα έξοχων μουσικών. Μεταξύ αυτών οι: Laaye Sallah Ombor (T. Sax), Bass Lo Fara Biram (Alto Sax),Njok Malick Mike Njie (Bass), Moussa Njobdi Njie (Guitar), Adama Sallah Adu (Percussion) κλπ. Το νέο σχήμα θα περάσει 4 χρόνια περιοδεύοντας σε Γκάμπια, Σενεγάλη, Μαυριτανία και άλλες χώρες της Δυτικής Αφρικής, επηρεάζοντας σημαντικά μπάντες όπως οι Super Diamano, Super Etolie & Star Band.

Προς το τέλος της δεκαετίας του '70 οι Guelewar II αποφασίζουν να κάνουν ένα άλμπουμ, καταγράφοντας κάποια απο τα κομμάτια που έπαιζαν μέχρι το 1975 με τον Bai Janha. Από αυτήν την ηχογράφηση θα προκύψει το άλμπουμ "Sama Yaye Demna N'Darr" (υπάρχει εδώ). Ο Laaye δεν ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος από το αποτέλεσμα (αν και παραχώρησε τα δικαιώματα της ηχογράφησης για 2 χρόνια) και ξαναμπήκε στο στούντιο. Και πάλι φαίνεται να μην έμεινε ικανοποιημένος, ωστόσο κάποιος καταχράστηκε το υλικό των δεύτερων ηχογραφήσεων, από το οποίο και θα προκύψουν τα 3 επόμενα άλμπουμ.
Μεταξύ αυτών και το θρυλικό Tasito (υπάρχει  εδώ)!  Η δισκογραφία εδώ.
Η πρόσφατη συλλογή της Kindred Spirits (Touki Ba Banjul: Acid Trip From Banjul To Dakar) ανθολογεί ένα μεγάλο μέρος αυτών των ηχογραφήσεων.
  
Η μόνη "επίσημη" κυκλοφορία των Guelewar είναι αυτή που επανεκδόθηκε πρόσφατα από τον "δικό" μας Αδ. Καφετζή ( ιδρυτή του label Teranga Beat) και ηχογραφήθηκε ζωντανά στο Canari Club de Kaolack.

Πρόκειται για το "Halleli N'Dakarou" που πρωτοκυκλοφόρησε το 1982 σε 2 κασέτες
(Vol.1&2). Παρόλο που ο Laaye Mgom είναι αυτός που σχεδίασε και οργάνωσε το "project", μια βδομάδα πριν από το live θα φύγει για το Ελσίνκι, για λόγους καθαρά πολιτικούς (πιθανόν να έχουν να κάνουν με το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1981). Έτσι, ο Moussa είναι αυτός που θα ηγηθεί της 12μελούς μπάντα, η οποία θα παραμείνει μαζί για έναν ακόμα χρόνο.

Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, μια σειρά από σπουδαίους μουσικούς πέρασε από την "Ακαδημία" των Guelewar. Μερικούς από αυτούς τους προανέφερα. Τόσο για αυτούς όσο και για κάποιους άλλους (που οι πληροφορίες είναι πενιχρές)  μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα The Daily Observer, απ' όπου άλλωστε πήρα αρκετά από τα στοιχεία που παραθέτω (επίσης ένα σημαντικό κομμάτι των πληροφοριών προήλθε από το "Press Release" της κυκλοφορίας του Halleli N'Dakarou).



Ενδεικτικά να αναφέρω ότι: Ο Moussa μετακόμισε στην Σενεγάλη και εκεί εντάχθηκε στους Super Diamono το 1985. Ο Laaye, γνωστός και ως Abdel Kabir, συνεχίζει, απ' ότι φαίνεται, να έχει μια σημαντική παρουσία στην Γκάμπια.  Ο Bai Janha, μετά την "περιπέτεια" του με τους Ifang Bondi, θα δημιουργήσει τους Tambato και στα τέλη της δεκαετίας του '80  θα σχηματίσει τους Karantaba International Band, για τους οποίους αναμένουμε περισσότερα στην επόμενη κυκλοφορία του Teranga Beat.....

Thies - Royal Band - Moussa Diallo ...

Η Thies είναι η δεύτερη ή τρίτη σε πληθυσμό πόλη της Σενεγάλης (γύρω στις 300000 κατ.), πρωτεύουσα της Περιφέρειας Thiès και με μεγάλη βιομηχανική δραστηριότητα. Αναπτύχθηκε γρήγορα από τους Γάλλους, την περίοδο της αποικιοκρατίας, ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι των δύο γραμμών του σιδηροδρομικού δικτύου που συνδέουν το  Ντακάρ προς το Saint Louis από τη μία πλευρά και το Μπαμάκο από την άλλη .

Αυτή είναι και η  πρώτη σιδηροδρομική γραμμή  της γαλλικής Δυτικής Αφρικής, που  άνοιξε το 1885 & ολοκληρώθηκε το 1924, αλλά στις μέρες μας είναι "εκτός λειτουργίας".
Ο σιδηρόδρομος συνέδεε το Νίγηρα ποταμό  με το λιμάνι του Ντακάρ, επιτρέποντας τη μεταφορά των πρώτων υλών σε όλο τον κόσμο.
Οι σιδηρόδρομοι έφεραν την εμπορική ανάπτυξη  στην περιοχή και τους μετανάστες εργαζόμενους, συμπεριλαμβανομένων των Bambara από τις ανατολικές περιοχές της Σενεγάλης και του Μάλι . Οι εργαζόμενοι των σιδηροδρόμων Thiès διαδραμάτισαν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη του Σενεγαλέζικου εργατικού κινήματος. Η επιτυχία της πολύμηνης απεργίας του 1947, προκειμένου να αποκτήσουν ίδια δικαιώματα με τους Γάλλους εργαζόμενους, θεωρείται σημείο αναφοράς του αντιαποικιακού αγώνα στην Σενεγάλη και τα γεγονότα αυτά εξιστορούνται στην νουβέλα του συγγραφέα Sembene Ousmane : God's Bits of Wood, που κυκλοφόρησε το 1960 (χρονιά ανεξαρτησίας της χώρας).

Η πολιτιστική ταυτότητα της ανεξάρτητης πλέον χώρας επηρεάστηκε βαθιά από την ιδέα του Νegritude, ενός κινήματος του οποίου ο πρώτος Πρόεδρος της Σενεγάλης Léopold Sédar Senghor είχε πρωτοστατήσει στην δημιουργία του.
Το έθνος σιγά-σιγά άρχισε να είναι περήφανο για την αφρικανική ταυτότητά του και πάλι, η επίδραση όμως της δυτικής κουλτούρας (κυρίως της μουσικής), που είχαν φέρει οι άποικοι, παρέμενε και αυτή ζωντανή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια ενδιαφέρουσα σύντηξη των πολιτισμών στη δεκαετία του 1970, που στην μουσική  εκφράστηκε μέσα απ' αυτό που αποκαλούμε Mbalax. Με βάση την προτίμησή της Σενεγάλης για τη Λατινική & Κουβανέζικη μουσική (θέμα για το οποίο μάλλον θα επανέλθω), αλλά και τους παραδοσιακούς ρυθμούς των κρουστών Sabar, πνευστά και ηλεκτρικές κιθάρες συνδυάζονται με φωνές που τραγουδούν στη γλώσσα Wolof, σε ένα μουσικό ύφος που αρχικά ονομαζόταν Ndaga.

Είμαστε στα μέσα της δεκαετίας του '70 και δεν υπάρχουν μουσικοί  μόνο στο Ντακάρ που εξερευνούν νέες κατευθύνσεις και θέτουν τα θεμέλια για αυτό που έγινε γνωστό ως "Mbalax".

Το 1972 στην πόλη Thies, και γύρω από τους τραγουδιστές James Gadiaga & Adama Seck (Secka), μια ομάδα μουσικών θα σχηματίσει τους Royal Band de Thiès. Μεταξύ αυτών και οι Jackie (Zaky) Seck (tenor & alto sax) & Modou Sarr (ένας από τους σπουδαιότερους "κρουστούς" της χώρας). Η μπάντα, αρκετά γνωστή στη Σενεγάλη, ποτέ δεν απόκτησε διεθνή φήμη, αλλά και ποτέ δεν κυκλοφόρησε κάποιο δίσκο. Ωστόσο, από τα τέλη του '70 και μετά, θα ηχογραφήσει αρκετές κασέτες, ενώ μερικά από τα τραγούδια της ανθολογούνται στο CD : Royal Band and Dieuf Dieul  - Meanwhile In Thies (2002) από την σειρά: Dakar Sound.
(λίγες πληροφορίες και "δισκογραφία"  εδώ).
Οι Royal Band de Thiès έπαιζαν συχνά στο club Sangomar, ένα νυχτερινό κέντρο που ανήκε στον τεχνικό Moussa Diallo. Ο Moussa ήταν ένας πραγματικός genious, που με την χρήση 2-3 μικροφώνων στην κατάλληλη θέση, ηχογράφησε πολλά live και ουσιαστικά είναι ο θεματοφύλακας αυτού του τόσο ξεχωριστού ήχου που υπάρχει τόσο στις ηχογραφήσεις των Royal Band όσο και σ΄αυτές πολλών άλλων ...
Το κομμάτι που ακολουθεί είναι το N'dongo Dara (περιλαμβάνεται στην κασέτα: Royal Band de Thiès - Dioubo - Vol.1 - 1980) και είναι από τα χαρακτηριστικά δείγματα του ήχου της μπάντας και του Diallo (και ένα απο τα αγαπημένα μου).

                                             Royal Band de Thiès - N'dongo Dara


O Moussa Diallo σπούδασε στο ƒcole des Beaux-Arts στο Παρίσι, αλλά  η ζωγραφική δεν ήταν το πεπρωμένο του. Απο τα τέλη τις δεκαετίας του εξήντα, έχοντας μετατρέψει ένα αυτοκίνητο σε κινητό στούντιο ηχογράφησης, ταξίδευε σε όλη τη χώρα καταγράφοντας την λαϊκή μουσική της για το Radio Σενεγάλη. Και αργότερα, στο δικό του νυχτερινό κέντρο στις Thies, συνέχισε να ηχογραφεί σχεδόν τους πάντες (Etoile de Dakar, Number One de Dakar, Baobab, Dexter Johnson), ακόμη και συγκροτήματα από το Μαλί και την Γουινέα-Μπισάου έρχονταν στην Thies για να επωφεληθούν από τον ήχο του Moussa Diallo.

Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρει και ο "δικός" μας Αδαμάντιος.Καφετζής (Teranga Beat) με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του : Guelewar - Halleli N'Dakarou, όπου και εδώ ο Moussa έχει κάνει την παραγωγή (...The recording was made with four microphones straight to a four channel multi-track reel to reel machine...)
Η ηχογράφηση είχε γίνει με 4 μικρόφωνα...!
Ενδεικτικά, να αναφέρω δύο ακόμα παραγωγές του, την ζωντανή ηχογράφηση του πρώτου δίσκου των Xalam : Daida (1975) στο club Sangomar, και το Superstar de Dakar & International Band / Featuring: Dexter Johnson (Serie Sangomar 2).
Ο Diallo πέθανε την άνοιξη του 1992.

Ojo Segun Okeji

Ο μπασίστας (μετέπειτα και σαξοφωνίστας) Ojo Okeji υπήρξε μέλος των Koola Lobitos, της πρώτης μπάντας που δημιούργησε ο Fela Kuti μετά την επιστροφή του στην Νιγηρία στα 1963. Μέχρι τότε έπαιζε, μαζί με τον νεαρό ντράμερ Tony Allen, στο σχήμα του Adeolu Akinsaya. Σε μία από τις εμφανίσεις τους, σε κάποιο ξενοδοχείο, είναι που θα τους ανακαλύψει ο Fela & θα τους επιλέξει μετά από προσεκτική ακρόαση.

O Ojo θα γράψει και μερικά κομμάτια για τους Koola, καθώς τουλάχιστον 3 τραγούδια, της περιόδου 65-66, φέρνουν την υπογραφή του ("Orise", "V. C. 7" & "I Know Your Feeling").

 Στα 1969 η μπάντα θα περιοδεύσει στο Λος Άντζελες - απ' όπου και το άλμπουμ "'69 Los Angeles Sessions"- πράγμα που θα σημάνει και την αρχή μιάς νέας περιόδου, τόσο για τον ίδιο τον Fela, όσο και για την μουσική του πορεία.Οι Koola Lobitos θα μετονομαστούν αρχικά σε "Nigeria 70" και αμέσως μετά σε "Africa 70".

Δεν ξέρω αν ο Okeji ακολούθησε την μπάντα στην Αμερική ή πήρε μέρος στην παραπάνω ηχογράφηση (καθώς στο άλμπουμ δεν αναγράφονται οι μουσικοί), στο "νέο" σχήμα όμως δεν θα είναι παρών. 

Η καριέρα του θα συνεχιστεί "υπηρετώντας" στις μπάντες του Νιγηριανού στρατού, κάτι που συνέβαινε με πολλούς μουσικούς (πχ Victor Olaiya), σε μια περίοδο που η χώρα μετρά τις πληγές της από τον εμφύλιο: βλ.Biafra (αλλά και αγαλλίασης για τον τερματισμό του). Μιλάμε για τους "Nigerian Army Rhythm Group" και τους "6th Infantry Brigade of the Nigerian Army" (ίσως είναι το ίδιο σχήμα), που χάρη σε 2 σχετικά πρόσφατες κυκλοφορίες έγιναν και σε μας γνωστοί. Πρόκειται για τις συλλογές Lagos Chop Up της Honest Jon's και Black Man's Cry. Στην πρώτη ο Ojo αναφέρεται ως μέλος των "N.A.R.G.", ενώ για τους "6th Infantry Brigade" μας πληροφορεί ο Uchenna Ikonne σε μια συνέντευξη του που τον αναφέρει ως bandleader και κάνει μνεία σε ένα σπάνιο lp τους - το "Shango Dance Band" - στην EMI το 1974. Το ύφος της μουσικής του (αν κρίνουμε από τα tracks των συλλογών) παραμένει βαθιά επηρεασμένο από τον Fela.

Σαν σαξοφωνίστα τον συναντάμε και στο προσωπικό του άλμπουμ "Afro Super Feelings - I Like Woman" που εκδόθηκε το 1978 (μάλλον) από την Comet Records (Nigeria COLP003) και επανεκδόθηκε από την Soul Patrol το 2001.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα "καθαρόαιμο" afrobeat lp, με 2 "μακράς διαρκείας" tracks, όμορφες "πνευστές γραμμές" και αρκετά καλή παραγωγή. Ο Okeji δεν είναι ένας πιονέρος ούτε ένας πολιτικός ακτιβιστής, η μουσική παρακαταθήκη όμως του Fela είναι και εδώ παρούσα. Υπάρχουν  κάποιες λίγες πληροφορίες για το άλμπουμ στο discogs , όπου στα Chorus αναφέρεται το όνομα  Dele & πιθανόν να είναι ο Dele Sosimi. Τέλος, να σημειώσω την ύπαρξη και άλλης μίας εγγραφής του Ojo Okeji που υπήρχε στο eBay. Είναι το άλμπουμ "Shango Heat Waves" στην ΕΜΙ και κρίνοντας από τον τίτλο και την εταιρία θα πρέπει να σχετίζεται κάπως με το "Shango Dance Band", που ανάφερα παραπάνω, αν και μάλλον πρόκειται για το ίδιο ... 

"Kanaga De Mopti" & "Le Mystere Jazz De Tombouctou"

Και ο χορός των επανεκδόσεων από την Δυτ.Αφρική καλά κρατεί. Μετά την Νιγηρία, την Γκάνα και το Μπενίν το ενδιαφέρον των εταιριών φαίνεται να κινείται και σε άλλες υποσαχάριες χώρες, που δεν στερούνται μουσικού πλούτου. Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με την Kindred Spirits, που στρέφει την προσοχή της στο Μαλί και επανεκδίδει 2 σημαντικές όσο και ανεκτίμητες ηχογραφήσεις από το 1977.  Πρόκειται για τα άλμπουμς "Kanaga De Mopti" και "Le Mystere Jazz De Tombouctou" (το δεύτερο επανεκδίδεται προσεχώς) και τα δύο από την Mali Kunkan. Δράττομαι λοιπόν της ευκαιρίας να "αποδελτιώσω" κάποιες πληροφορίες, από Blogs που παρακολουθώ, για τα όσα συνέβαιναν τότε στο Μαλί και όχι μόνο.
"Κατά την εποχή της ανεξαρτησίας της Δυτικής Αφρικής (1958-1984) πολλά έθνη ξεκίνησαν φιλόδοξα προγράμματα που στόχευαν στην αναζωογόνηση  των παραδοσιακών τεχνών τους. Τα προγράμματα αυτά πραγματοποιήθηκαν μέσω της νέας πολιτιστικής πολιτικής, όπως η authenticité, με την μουσική να παίζει πρωταρχικό ρόλο. Στη δεκαετία του 1960 οι κυβερνήσεις της Δυτικής Αφρικής δημιούργησαν δεκάδες ορχήστρες σε όλη την περιοχή.  Πλήρωναν τους μουσικούς με μισθό, αγόραζαν τα μουσικά όργανα, και αυτοί είχαν υποχρέωση να ρίχνουν μια "ματιά στο παρελθόν". Εδώ έγκειται και η βάση για τις διάσημες ορχήστρες, όπως οι Bembeya Jazz & Super Rail Band, ομάδες που ήταν στο επίκεντρο μιας πολιτιστικής αναγέννησης που ενέπνευσε ολόκληρη την ήπειρο."
Πηγή : Mande Popular Music and Cultural Policies in West Africa
Στην διάρκεια της θητείας του πρώτου προέδρου του Μαλί, Modibo Keita (1960-1968), η κυβέρνηση δημιούργησε περιφερειακές ορχήστρες σε κάθε μία από τις 7 περιοχές του έθνους και οι οποίες από το 1962 διαγωνίζονταν στο ετήσιο φεστιβάλ τεχνών, γνωστό ως "Semaines Nationale de la Jeunesse». Οι περιφερειακές ορχήστρες έπαιζαν τόσο σε κρατικές όσο και ιδιωτικές εκδηλώσεις, χρησιμοποιώντας όμως διαφορετικό όνομα αναλόγως την περίπτωση.
Το 1968 ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ανέτρεψε τον πρόεδρο Keita και το νέο καθεστώς προέβη σε περικοπές στις τέχνες και τον πολιτισμό, αν και κράτησε το «Semaines Nationale de la Jeunesse" ως έναν μέσο κατευνασμού. Το φεστιβάλ μετονομάστηκε σε "Bienniale Artistique Culturelle et de la Jeunesse" και τώρα γινόταν κάθε 2 χρόνια.      Πηγή : Radio Africa
Αυτήν την περίοδο (μιλάμε για την δεκαετία του 70) οι έντονες "αφροκουβανέζικες" επιροές στην μουσική του Μαλί, αποβάλλονται σταδιακά, δίνοντας την θέση τους σε περισσότερα στοιχεία απο την λαϊκή παράδοση.
Το 1977 η κυβέρνηση κυκλοφόρησε μια σειρά από δίσκους, με την ετικέτα "Mali Kunkan", προβάλλοντας ορισμένες από τις μεγαλύτερες ορχήστρες της εποχής. Έως τότε η Orchestre Regional de Tombouctou, γνωστή επίσης ως Le Mystère Jazz de Tombouctou, δεν είχε κυκλοφορήσει κάποια εγγραφή και μάλλον ούτε και ξαναηχογράφησε (εκτός ίσως από κάποιες κασέτες). Έχουμε να κάνουμε προφανώς με την περ.ορχήστρα της περιοχής του Τιμπουκτού, μια μπάντα που διαθέτει ένα ισχυρό τμήμα χάλκινων πνευστών αλλά και έναν κιθαρίστα πρώτης κλάσης (πως τον λένε άραγε..). Το ομότιτλο άλμπουμ περιέχει 6 κομμάτια "μακράς διαρκείας" γεμάτα απο υπνωτιστικές πολυρυθμίες, σε έναν απίστευτο συνδυασμό στοιχείων σύγχρονης Jazz και παραδοσιακή Malinque μουσικής.



Οι "Kanaga De Mopti" ξεκίνησαν το 1960 ως Bani Jazz και άλλαξαν το όνομα τους σε Orchestre Régional de Mopti μετά το 1968. Στο τέλος του 1970, η μπάντα κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ της με το όνομα της "Orchestre Régional de Mopti", υπό την αιγίδα του bandleader Sorry Bamba. Τρομπετίστας, φλαουτίστας και τραγουδοποιός, o Bamba είχε ήδη ένα ισχυρό μουσικό background, όταν ανέλαβε την ορχήστρα το 1969. Γύρω στο 1976, η ορχήστρα άλλαξε και πάλι σε Kanaga De Mopti, γνωστή απλά και ως "Kanaga", και τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, μετά από μήνες έντονης μουσικής και πολιτιστικής έρευνας, η ορχήστρα επισκέφθηκε το ραδιοφωνικό στούντιο ηχογράφησης του Μαλί. Έξι από τα τραγούδια αυτής της ηχογράφησης συμπεριλήφθηκαν στο ομότιτλο  άλμπουμ "Kanaga De Mopti" που κυκλοφόρησε το 1977.  Με κλασσικό "line up" και εδώ (εκτός από τα πνευστά έχουμε και την παρουσία ηλ.οργάνου) οι Kanaga παρουσιάζουν ένα σπουδαίο άλμπουμ και ένα από τα σημαντικότερα αυτής της περιόδου.

Imo Oluko : Eyes Are Getting Red

Παίρνοντας αφορμή από την επερχόμενη κυκλοφορία της Soundway Records (Black Truth Rhythm Band - Ifetayo) και τα όσα παραθέτει στην ιστοσελίδα της για τον Imo Oluko, κοίταξα να βρω κάποιες  περισσότερες πληροφορίες  γι΄αυτόν τον μουσικό, χωρίς όμως ιδιαίτερο αποτέλεσμα. 
Ο Ιmo (κιθαρίστας & τραγουδιστής) γεννήθηκε στο Τρινιντάντ (Δυτ. Ινδίες), δούλεψε ως μουσικός στην πατρίδα του και γύρω στα 197? μεταβαίνει στις ΗΠΑ, όπου και επηρεάζεται βαθύτατα από το διεθνές κίνημα των μαύρων της δεκαετίας του '60. 
Προικισμένος κιθαρίστας, επιδιώκει να μεταφέρει την κληρονομιά της Αφρικής μέσα από την μουσική του, και κάπου εκεί στο Μπρονξ θα συναντηθεί  με τους μουσικούς που θα αποτελέσουν τους Black Truth Rhythm Band. Mιά αφροκεντρική μπάντα που το 1975, με επικεφαλής τον Imo, ηχογραφεί το 'Ifetayo' και του οποίου αναμένουμε σύντομα την επανέκδοση.



Πρόκειται για ένα σχετικά άγνωστο άλμπουμ, που συνδυάζει ρυθμούς από την Αφρική και τις Δυτ.Ινδίες με στοιχεία Jazz, Funk, Calypso and Soul. Εδώ ο Imo τραγουδάει και παίζει μπάσο, kalimba, conga, φλάουτο και κρουστά.
Η μπάντα δεν ηχογράφησε άλλο LP, τον Imo όμως τον ξανασυναντάμε στα 1988 με ένα προσωπικό άλμπουμ, το Oduduwa ("Oduduwa" / "Were Oju Le" - Arigidi Rec./ Nigeria) και μάλιστα υπό την "κηδεμονία" του Fela Kuti.

Το κομμάτι  "Were Oju Le" (Eyes Are Getting Red), ένα Afrobeat "διαμάντι" στο οποίο ο Fela παίζει σαξόφωνο, είναι μία από τις λίγες - αν όχι η μόνη- ηχογραφήσεις που συναντάμε τον Fela & τον Femi Kuti μαζί.
Οι "Egypt 80" είναι τώρα το νέο σχήμα του Fela στο οποίο μάλλον εντάσσεται και ο Imo (το γράφω με επιφύλαξη, οι πληροφορίες τον θέλουν στο πλευρό του Kuti εκείνη την περίοδο) και που κάποια μέλη του πρέπει να πήραν μέρος στην παραπάνω εγγραφή.

Imo Oluko - Were Oju Le
 

Την επόμενη χρονιά κυκλοφορεί το "Praise Jah" (Makossa Records), ένα AfroDisco I2΄΄ (εδώ), ενώ για το CD "Glory of Om" (που υπάρχει στο amazon) δεν γνωρίζω κάτι.
Γύρω στο 2004 ο Imo θα κυκλοφορήσει ένα νέο άλμπουμ (που μέλλει να είναι και το τελευταίο του), το "Anoda System", υπό την "αιγίδα" του Seun Kuti και με 14μελή μπάντα (Egypt 80). Το CD (όσο και αν έψαξα) δεν το βρήκα πουθενά στο διαδίκτυο, ηχητικό υλικό δεν έχω ακούσει κάπου & οι πληροφορίες είναι ελάχιστες. Εδώ όμως μπορείτε να δείτε φωτογραφικό υλικό από ένα event το 2006. 
Λίγους μήνες αργότερα, στις 15 Φεβρουαρίου του 2007,  ο Imo Oluko θα περάσει από την "άλλη μεριά"  χάνοντας την μάχη με τον καρκίνο των οστών.

ΥΓ : Η ανάρτηση αυτή είναι "ανοιχτή" σε οποιαδήποτε βελτίωση, προσθήκη πληροφοριών , ηχητικού υλικού κλπ.

Λίγα λόγια για τον Mamadou Barry

Ο Mamadou Barry (γ.1947 - Γουινέα) ανήκει σε μια γενιά μουσικών που μεγάλωσε σε μια χώρα όπου ο πολιτισμός αποτέλεσε κυρίαρχο μέσο άσκησης πολιτικής, από τις πρώτες κιόλας μέρες της ανεξαρτησίας της.
Για τον σκοπό αυτό η κυβέρνηση της Γουινέας είχε προβεί στην δημιουργία ενός εθνικού label (της ιστορικής Syliphone), καθώς η μουσική έπαιζε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εθνικής υπερηφάνειας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι μουσικοί χρηματοδοτούνταν από το κράτος με βάση τακτικές αποδοχές, όπως και οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι.

Το 1969 μια ομάδα νέων μουσικών, όλοι τους περίπου 20 ετών, δημιούργησαν μια νέα ορχήστρα στο Κόνακρι, τους Kaloum Star. Ανάμεσα τους οι Mamadou Barry στο σαξόφωνο και Mamadou Camara στην κιθάρα.



Ο "Maître" Barry, ονομαζόταν έτσι επειδή είχε δίπλωμα δασκάλου (και μια σύντομη καριέρα σε σχολείο), αφιερώθηκε στη μουσική, παρά την αντίθετη θέλησή της μητέρας του, ενώ ο πατέρας του ήταν επίσης μουσικός και έπαιζε ακορντεόν και κρουστά στην προ-αποικιακή ορχήστρα: Le Pavilion Bleu .
Σε νεαρή ηλικία εντάσσεται στους Ballets de Conakry σαν περκασιονίστας και λίγο αργότερα μαθαίνει να παίζει σαξόφωνο, λαμβάνοντας μαθήματα από τον Honoré Coppet , βαθιά επηρεασμένος από τον μεγάλο σαξοφωνίστα Momo Wandel Soumah (του οποίου και θεωρείται άξιος διάδοχος).
Μαζί με τους Kaloum Star θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία, παίζοντας όχι μόνο στη Γουινέα, αλλά και στη Λιβερία, την Σιέρα Λεόνε, τη Γουινέα Μπισάου και το Μαλί. Μοιράστηκε την σκηνή με αστέρια όπως οι Doc Albert & Aicha Kone, καθώς επίσης και με τον Richard Egues, φλαουτίστα των Habanero sextet, από τον οποίο και έμαθε να παίζει φλάουτο.
Παρ' όλα αυτά (ίσως επειδή ο Barry ήταν απο την "εθνότητα" Peul -και όχι Malinke- και κάποια μέλη ήταν Susu) οι Kaloum ηχογράφησαν μόνο 3 singles για την Syliphone  και είχαν συμμετοχή σε κάποιες συλλογές, όπως η ιστορική σειρά Discotheque.
Μόλις στα 1997  θα κυκλοφορήσουν στην Γαλλία το LP Felenko, πρώτο και μοναδικό τους άλμπουμ.



Ο Mamadou Barry είναι ένας πολυ-οργανίστας (καθώς παίζει τενόρο, άλτο και σοπράνο σαξόφωνο, αλλά και φλάουτο και κρουστά) και παράλληλα εξαιρετικός γνώστης όλων των ρυθμών και των μουσικών στυλ της περιοχής. Το ταλέντο του ως συνθέτη και ενορχηστρωτή τον οδήγησε επίσης να γίνει μουσικός διευθυντής και ενορχηστρωτής των Les Amazones de Guinée.
Όταν τη δεκαετία του ογδόντα οι μεγάλες ορχήστρες της Γουινέας άρχισαν να εξαφανίζονται, ο Barry συνέχισε να παίζει  "μπολιάζοντας" την μουσική παράδοση της πατρίδας του με την τζαζ, το μπλουζ, την τζαζ-ροκ, κρατώντας πάντα ζωντανό το πνεύμα των πρώτων ημερών .
Το 2009, μετά από σχεδόν 50 χρόνια καριέρας και σε ηλικία 62 χρονών, κυκλοφορεί το Niyo, το πρώτο προσωπικό του άλμπουμ.  Κοντά στο Barry βρίσκονται οι κιθαρίστες Mamadou Camara & Djessu Mory Kante  αλλά και μια πλειάδα από τους καλύτερους μουσικούς της Γουινέας , σε ένα σύνολο εμπλουτισμένο με τον παραδοσιακό ήχο των balafon, kora και Peul φλάουτο (Djelikaba Camar : balafon & Seyni Camara : kora).

Μέχρι πρόσφατα ο ίδιος ηγείται των Gombo Jazz, μιας μπάντας η οποία παίζει κάθε εβδομάδα στα clubs του Κόνακρι. Ένα μεγάλο μέρος του σεβασμού και της εκτίμησης που χαίρει έχει να κάνει και με την αγάπη του για τους νέους μουσικούς, που συχνά συνοδεύει τόσο στην σκηνή, όσο και στο στούντιο.

Πηγές :  T.P. Africa  &  AfroCubanLatinJazz 

Επίσης το "kaloum star-45s" έχει αναρτηθεί στο luckypsychichut.blogspot., και ελπίζω το  link να "δουλεύει" ακόμα ....

Mahmoud Ahmed : Befikir Atkelidg / Yefikir Woha Timu

Γεννημένος στην Αντίς Αμπέμπα , ο Mahmoud γυάλιζε παπούτσια στην πόλη πριν να προσληφθεί ως βοηθός στο Arizona Club το 1962 , ένα από τα ημι-παράνομα νυχτερινά κέντρα που ξεφύτρωναν στην Αντίς εκείνες τις ημέρες.
Το club ήταν το αγαπημένο στέκι των Imperial Body Guard Band  και ένα βράδυ , όταν ο τραγουδιστής της μπάντας δεν μπορούσε να συνεχίσει , ο Ahmed τους έπεισε να τον αφήσουν να τραγουδήσει μερικές τρέχουσες επιτυχίες.
Από τότε και με την βοήθεια των ενορχηστρωτών Sahlé Dègado & Girma Hadgu γίνεται σταδιακά μέλος των  Imperial , όπου παρέμεινε μέχρι το 1974 , ηχογραφώντας μαζί τους το πρώτο του single το 1971.

Μετά την ανατροπή του Haile Sellassie τον Νοέμβριο του1974 και τον θάνατο του το 1975 , η νέα στρατιωτική κυβέρνηση ανέστειλε αποτελεσματικά την μουσική νυχτερινή ζωή της χώρας για τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια, μια περίοδο γνωστή ως  "Time Derg."
Ωστόσο σε  όλη τη δεκαετία του 1970  ο Mahmoud συνεχίζει να ηχογραφεί με άλλα συγκροτήματα για τις δισκογραφικές εταιρίες Amha και Kaifa  , αλλά και για την  δική του "Mahmoud Ahmed Records" (MA)
Το ποια είναι η MA Records είναι ένα ερώτημα , μιας και σ' αυτήν καταγράφονται μόνο τρία 45άρια με τον Mahmoud (όλα το 1974) και τίποτα άλλο .
Πιθανόν να έχουμε να κάνουμε με μια μεταβατική κατάσταση , λόγω της πολιτικής αστάθειας του '74  , καθώς οι Imperial Body Guard θα πρέπει να έχουν διαλυθεί  ή να διαλύονται (ως Κρατική ορχήστρα του προηγούμενου καθεστώτος) και το τοπίο στην δισκογραφία να είναι ακόμα θολό.
Και στα τρία 7΄΄ συνοδεύεται από τους Dahlac Band , μια μπάντα που ηχογραφεί και κάποια singles με την Bezunesh Bekele στα 1977 ( πρώην μέλη των Imperial άραγε ; ) ,  ενώ  συνθέτης & ενορχηστρωτής είναι ο Τezera Haile Michael .
Ο τελευταίος υπήρξε ένας από τους πιο παραγωγικούς συνθέτες της Αιθιοπίας (βλ.  Bezunesh Bekele ,Tilahoun Gessesse κλπ) και κιθαρίστας των Imperial Body Guard .

Το κομμάτι στο βιντεάκι είναι το "Yefikir Woha Timo"  ή  "Yefikir Wuha Temo"  και  είναι η δεύτερη πλευρά του δεύτερου από αυτά τα singles , το οποίο και διασκευάστηκε πρόσφατα  από τους Imperial Tiger Orchestra (ακούστε το εδώ)

Πρόκειται για το "Befikir Atkelidg / Yefikir Woha Timu"  που καταγράφεται ως "ΜΑ (ΟΟ2)" , αν και στο εξώφυλλο γράφει "ΜΑ (ΟΟ1)"  απο κάποιο λάθος προφανώς στο τύπωμα.... (επίσης οι "Dahlac Band" αναφέρονται και ως  "Dahlack Band  , ο Τezera Haile Michael" ως "Tezera Hailemicael" κλπ).

Το  συγκεκριμένο 45άρι έχει αναρτηθεί από το εξαιρετικό Blog ORO, και ελπίζω το link να "δουλεύει" ακόμα ...

Franklin Boukaka & Keletigui et ses Tambourinis

 SYL 252  Franklin Boukaka avec Keletigui et ses Tambourinis

                           M'bongi eyi / Tata aleleti  (1970)

Εκείνα τα χρόνια όταν ένας καλλιτέχνης από κάποια άλλη χώρα της Αφρικής επισκεπτόταν την Γουινέα-Κόνακρι για κάποιες εμφανίσεις, οι Tambourinis ήταν αυτοί που συνήθως τον συνόδευαν. Κάπως έτσι προέκυψε και αυτή η ηχογράφηση με τον Κονγκολέζο Franklin Boukaka , μετά από μια περιοδεία στα 1970.

 Ο Franklin Boukaka ( 1940- 1972) ήταν ένας εξαιρετικός συνθέτης, ποιητής και ακτιβιστής.  (εδώ)
Στη σύντομη καριέρα του (ήταν 32 ετών όταν πέθανε) εργάστηκε  με τους  Band Negro - τους οποίους και βοήθησε στο ξεκίνημα τους -  και γύρω στο 1963 ή 1964  γίνεται μέλος των Cercul Jazz..Τότε είναι που απομακρύνεται από τραγούδια με θέματα την αγάπη , τη φύση κλπ  και τραγουδάει για τα κοινωνικά ζητήματα και την πολιτική.
Στις αρχές της δεκαετίας του εβδομήντα ο Boukaka  άρχισε να μεταφέρει την "ηθική οργή" του , για την κατάσταση στην χώρα του , από  το τραγούδι στην ενεργό δράση (η οποία τελικά του κόστισε την ζωή του).
(Ένα "ιδιότυπο" μαρξιστικό καθεστώς επικρατούσε στην Δημοκρατία του Κονγκό , όπως και σε άλλες χώρες της Αφρικής , που τώρα ονομαζόταν Λαϊκή Δημοκρατία).
Μετά την αποτυχία της εξέγερσης της 22ης  Φεβρουαρίου 1972  (που είχε σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης και του προέδρου της Marien Ngouabi) το όνομα του εμφανίστηκε στους καταλόγους των συλληφθέντων συμμετεχόντων, και ο θάνατος του ανακοινώθηκε λίγες μέρες αργότερα.
Κατά πάσα πιθανότητα εκτελέστηκε  με συνοπτικές διαδικασίες.
                                         Franklin Boukaka - M'bongi eyi

Pierre Antoine - 7" single

       Είπα να μπω και εγώ στον χορό και βλέπουμε ...

_____________________________________________

Pierre Antoine : " Say min sy soh / Alaca Noun "

Ahui music 7" single - AM 001 (1977)

Made in Ghana

Say Mis Sy Soh

Alaca Noun Min