Artur Nunes - The Spiritualist

Καθ΄όλη την διάρκεια της δεκαετίας του 60 & των αρχών του 70, και ενώ η υπόλοιπη Αφρική είχε πλέον απελευθερωθεί, η φασιστική δικτατορία της Πορτογαλίας και του Antonio de Oliveira Salazar αντιστεκόταν ακόμα σθεναρά στο αίτημα και στον αγώνα για ανεξαρτησία των αποικιών της, όπως αυτών της Αγκόλα ή της Γουινέα Μπισσάου. Και αυτό μέχρι την πτώση της και την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού από την "Επανάσταση των Γαρυφάλλων", το 1974.
Και ειναι αυτή η περίοδος κατά την οποία η μουσική της Ανγκόλας γνωρίζει μια τεράστια άνθηση, εμφορούμενη τις περισσότερες φορές από το πνεύμα της Ανεξαρτησίας, έχοντας μπολιάσει τα τοπικά ιδιώματα των semba & rebita με την Βραζιλιάνικη σάμπα, την Κογκολέζικη ρούμπα αλλά και την μελαγχολία του Πορτογαλικού fado.
Soul of Angola: Anthologie de la musique angolaise 1965/1975 (Lusafrica):
At that time [in Luanda] one might be just as likely to hear “lamentos” (ballads, essentially about love but which might also touch on social issues), a droll and rousing semba, or the languorous semba-rumba. Artur Nunes, known as “the Spiritualist” because his voice sounded like a singer of sacred music, is without doubt the “Mr. Lamento” of Angola, although he also explored the intricacies of the semba.

Ο συνθέτης & τραγουδιστής με την "αγγελική φωνή' Artur Nunes υπήρξε ένας από τους θρύλους αυτής της εποχής, που μαζί με τους κατά τι μεγαλύτερους ομότεχνους του David Zé & Urbano de Castro (τρεις μουσικοί που τις περισσότερες φορές αναφέρονται από κοινού) ήταν μέρος μιας γενιάς που έζησε και δημιούργησε σε αυτή την "ρομαντική" επαναστατική περίοδο.
Γιος του Arthur Manuel Nunes και της Jose Maria Luisa Fernandes Neto  ο Artur γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1950 στην κουβανική περιοχή της Sambizanga, γειτονιά που του πυροδότησε την αγάπη για τη μουσική, αλλά και συνέβαλε καθοριστικά στην πολιτική του ευαισθητοποίηση (οι Επιτροπές της Λαϊκής Εξουσίας του απελευθερωτικού κινήματος MPLA είχαν τότε μεγάλη δράση και επιρροή  σ' αυτές τις παραγκουπόλεις).
Από μικρός θα ασκήσει την τέχνη του κλειδαρά, όμως η μουσική ήταν αυτή που θα τον κερδίσει στα 14 του χρόνια, μαθαίνοντας κιθάρα δίπλα στον Sissi Mindo. Θα ζήσει  έντονα τις πολιτιστικές εκδηλώσεις της γειτονιάς του, συμμετέχοντας σε αρκετές απ' αυτές και το 1970  θα ενταχθεί  στους "Luanda Show", με τους οποίους ξεκινάει ουσιαστικά η μουσική του περιπέτεια. Γύρω στο 1972 θα ακολουθήσει "σόλο καριέρα"  συνεργαζόμενος παράλληλα με σπουδαία συγκροτήματα της εποχής, όπως οι "Africa Ritimos", "Os Kiezos", "Jovens Do Prenda"  κλπ.

Είναι τότε που θα αρχίσει να γράφει και  να ερμηνεύει τραγούδια για  την αγάπη, τις κοινωνικές συγκρούσεις, τον θάνατο, την τύχη ή την ατυχία στη ζωή, αλλά και για  την  κοινωνική αδικία,  την βία του αποικιακού συστήματος και την πολιτική χειραφέτηση.
Κομμάτια  όπως τα  “Laura”, “Mana”, “Zinha”, “Kitadi Kiami”, “Anangola”, “Belina”, “Ó Jota”, “Chico Io”, “Mena”, “Ngongo”, “Ku muxito”, “Tia”, “Mukila uami”, “Kalumba kami”, “Dituzu”, “Kizua ki ngui fuá” e “Njila ia kuaku” είναι χαρακτηριστικά αυτού του πνεύματος, αρκετά εκ των οποίων συμπεριλαμβάνονται στις συλλογές "Soul of Angola", "Angola 70s"  κλπ.
Καλλιτέχνης με ιδιαίτερη γνώση  και αγάπη για τις παραδόσεις της πατρίδας του επεδίωξε να ενσωματώσει το επικοινωνιακό και ποιητικό πλούτο των Kimbundu στα κείμενα των τραγουδιών του, πολλά από τα οποία  ήταν εμπνευσμένα από τα kombas - τις τελετές κηδειών και τα μοιρολόγια που τραγουδούσαν οι γυναίκες - πράγμα που του προσέδωσε και το προσωνύμιο "The Spiritualist".
Μέχρι και το 1976 ο Artur θα καταγράψει 12 singles 45 στροφών και τα τραγούδια "UA mua UE Ngola" και "Ana Ngola IA dila"- μέρος της συλλογής "Rebita 75, προτού το νήμα της ζωής κοπεί τόσο  πρόωρα (σε ηλικία 27  ετών) και σε μια τόσο σκοτεινή ιστορική περίοδο....
Περίοδο που η Αγκόλα μπαίνει στην δίνη ενός καταστροφικού εμφυλίου πολέμου, ο οποίος θα κρατήσει δεκαετίες και θα στοιχίσει την ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Και ενώ ο συνασπισμός των τριών απελευθερωτικών κινημάτων που ανέλαβε την εξουσία μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων είχε καταρρεύσει σχεδόν αμέσως - αποτέλεσμα του διαφορετικού πολιτικού προσανατολισμού τους  (φιλοσοβιετικός - φιλοδυτικός) - δίνοντας την θέση του στις αναμετάξυ τους εχθροπραξίες, η χώρα μετατρεπόταν σταδιακά σε γήπεδο ενός ακόμα θερμού επεισοδίου του Ψυχρού Πολέμου. Παράλληλα το κυρίαρχο MPLA είχε μόλις "ασπαστεί" τον μαρξισμό-λενινισμό, πράγμα που οδήγησε σε βίαιες συγκρούσεις στο εσωτερικό του και στην απόπειρα του πραξικοπήματος της 27ης Μαΐου 1977.
Κατα την διάρκεια αυτού του πραξικοπήματος - και των τραγικών γεγονότων που το ακολούθησαν - τόσο ο Artur Nunes όσο και οι συνοδοιπόροι του David Zé & Urbano de Castro, θα χάσουν την ζωή τους, αφήνοντας πίσω τους μια ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά.

- -

Πηγές: The Spear,  portaldeangola, redeangola